Faktoring to usługa, która eliminuje ryzyko powstawania zatorów płatniczych i pozytywnie wpływa na płynność finansową przedsiębiorstwa. Często ma miejsce sytuacja, w której firma nie reguluje terminowo swoich należności wobec wierzycieli, ponieważ sama oczekuje na pieniądze od dłużników. Dzięki skorzystaniu z faktoringu przedsiębiorstwo szybciej otrzymuje należne środki, które może przeznaczyć na bieżącą działalność, spłatę zobowiązań, czy inwestycje.
Na czym polega faktoring?
Faktoring to świadczona przez faktora ( firma faktoringowa) usługa finansowania bieżącej działalności przedsiębiorstwa. Polega na wykupieniu przez niego wierzytelności na podstawie faktury wystawionej przez faktoranta. W umowach faktoringowych znajdują się różne rozwiązania, na podstawie których można wyróżnić poszczególne rodzaje faktoringu.
Dla kogo jest usługa faktoringu?
Usługa faktoringu skierowana jest głównie do małych i średnich przedsiębiorstw, które korzystając z niej zabezpieczają swoje obroty. Nie muszą dzięki temu czekać na płatności od kontrahentów, które w dzisiejszych czasach często się spóźniają. Skorzystanie z faktoringu pozytywnie wpływa na płynność finansową firmy. Faktor płaci za fakturę zazwyczaj w dniu, w którym otrzymuje ją od faktoranta. Zobowiązanie kontrahenta zmienia więc adresata, ponieważ od tego momentu musi on uregulować należność na konto faktora.
Rodzaje faktoringu
Podział faktoringu ze względu na zakres ryzyka przejmowanego przez faktora
Ze względu na ryzyko faktora wyodrębnia się 3 rodzaje faktoringu, a mianowicie:
- faktoring pełny (bez regresu),
- faktoring niepełny (z regresem),
- faktoring mieszany.
Faktoring pełny
W faktoringu pełnym faktor przejmuje ryzyko niewypłacalności kontrahenta, którego wierzytelności są objęte umową. Przejęcie ryzyka nie jest bezinteresowne, a sam faktor najpierw szacuje jego poziom i dokonuje wglądu w majątek dłużnika. Sama umowa najczęściej jest zabezpieczona ubezpieczeniem.
Faktoring bez regresu polecany jest przedsiębiorstwom, które dokonują częstych transakcji z nowymi kontrahentami i obawiają się, że mogą mieć oni problemy z płatnościami. Podpisując umowę faktoringu pozbywają się ryzyka nieotrzymania zapłaty, co minimalizuje ryzyko utraty płynności finansowej.
Całkowite przerzucenie ryzyka na faktora sprawia, że faktoring pełny jest najdroższy ze wszystkich rodzajów faktoringu. Firma faktoringowa wlicza sobie ryzyko w cenę usługi, zakładając, że może wystąpić problem z odzyskaniem należności. Dodatkowo do zawarcia umowy faktoringu pełnego wymagane jest przedstawienie dokumentów dotyczących zarówno własnej firmy, jak i kontrahenta. Na ich podstawie faktor ocenia sytuację finansową dłużnika i ryzyko związane z transakcją, co pozwala określić koszty faktoringu.
Faktoring niepełny
Faktoring niepełny to usługa, w której faktor wykupuje należność od klienta bez przejęcia ryzyka związanego z niewypłacalnością kontrahenta. Ten rodzaj umowy zwany jest również faktoringiem z regresem, polegającym na tym, że w razie niewypłacalności dłużnika faktorant zobowiązany jest do zwrotu zapłaty za wierzytelność, która wraca do niego i musi ją samodzielnie egzekwować.
Faktoring z regresem ( niepełny) jest polecany przedsiębiorstwom, które dobrze znają swoich kontrahentów i wiedzą, że płatność zostanie uregulowana w określonym czasie. Dzięki umowie faktoringu szybciej otrzymują zapłatę, jednak ryzyko nadal pozostaje po ich stronie, dlatego też muszą liczyć się z tym, że może nastąpić konieczność zwrotu pieniędzy faktorowi. Ze względu na ten fakt faktoring niepełny jest tańszy niż jego pełny odpowiednik.
Faktoring mieszany
łączy w sobie cechy faktoringu z regresem i bez regresu. Istnieje w nim możliwość przeniesienia ryzyka niewypłacalności na faktora, ale do pewnej wysokości należności. Po jej przekroczeniu odpowiedzialność zostaje po stronie faktoranta. Oznacza to, że w ramach określonego w umowie limitu obowiązuje faktoring bez regresu, a powyżej mamy do czynienia z faktoringiem z regresem.
Podział faktoringu ze względu na moment zawiadomienia dłużnika o zawartej umowie faktoringowej
Rodzaje faktoringu można odróżniać również na podstawie momentu powiadomienia wierzyciela o zawarciu umowy faktoringowej. Na tej podstawie faktoring klasyfikowany jest jako jawny, tajny i półjawny.
Faktoring jawny
Faktoring jawny nazywany jest również otwartym lub notyfikowanym i charakteryzuje się tym, że kontrahent jest zawiadamiany o fakcie podpisania umowy faktoringowej. W praktyce to firma faktoringowa informuje dłużników swojego klienta o przejęciu wierzytelności, wysyłając powiadomienie o zmianie adresata należności. Istotny jest również fakt, że kontrahent powinien wyrazić zgodę na cesję praw do wierzytelności.
Faktoring cichy
Faktoring cichy, zwany też tajnym, stanowi przeciwieństwo faktoringu jawnego, czyli dłużnik nie zostaje poinformowany o fakcie zawarcia umowy faktoringowej. Oznacza to, że kontrahent reguluje należność na konto przedsiębiorstwa korzystającego z faktoringu, które zobowiązane jest do przekazania środków faktorowi, pełniącemu w tym momencie rolę wierzyciela.
Faktoring tajny stosowany jest wyłącznie w przypadku faktoringu z regresem, w którym faktor nie przejmuje odpowiedzialności za niewypłacalność dłużnika. Jest to związane z faktem, że niepowiadomienie dłużnika o zmianie wierzyciela wyklucza możliwość dochodzenia przez niego roszczeń z tytułu niewywiązywania się z płatności.
W przypadku faktoringu półjawnego, zwanego również półotwartym, faktor wysyła do dłużnika wezwanie do zapłaty, informując go zarazem o fakcie zawarcia umowy faktoringowej.
Podział faktoringu ze względu na zasięg terytorialny
Odrębne rodzaje faktoringu wyróżnia się również ze względu na jego zasięg terytorialny, co tworzy podział na faktoring krajowy i międzynarodowy. Ten drugi w dalszej kolejności dzieli się na eksportowy i importowy, w zależności od profilu działalności przedsiębiorstwa podpisującego umowę.
Faktoring krajowy
Faktoring krajowy to usługa świadczona na rzecz przedsiębiorców prowadzących działalność w Polsce, którzy dokonują transakcji z podmiotami krajowymi. W ramach usługi krajowej może zostać zawarta umowa faktoringu pełnego, niepełnego i mieszanego.
Faktoring międzynarodowy
Dla przedsiębiorców dokonujących transakcji z zagranicznymi kontrahentami dedykowany jest faktoring międzynarodowy, w którym nie występują ograniczenia związane z zasięgiem terytorialnym. Oznacza to, że przedmiotem umowy mogą być wierzytelności wymagane od dłużników prowadzących działalność w każdym zakątku świata. Korzystanie z tego rozwiązania wpływa pozytywnie na płynność finansową firmy, która nie jest uzależniona od wydłużonych terminów rozliczeń międzynarodowych. W zależności od charakteru działalności firmy, w ramach faktoringu międzynarodowego wyróżnia się:
Faktoring eksportowy
Jest dedykowany dla przedsiębiorców sprzedających swoje towary za granicę. Zmagają się oni często z sytuacjami, w których oczekiwanie na płatność od zagranicznego kontrahenta wydłuża się, co negatywnie wpływa na wskaźniki płynności finansowej. Skorzystanie z faktoringu sprawia, że termin zapłaty należności przestaje mieć istotne znaczenie;
Faktoring importowy
Jest świadczony dla firm zajmujących się importem towarów z zagranicy. W tym przypadku faktor pełni rolę gwaranta dla należności wobec zagranicznych dostawców. Firma faktoringowa uwiarygadnia importera i potwierdza zdolność do regulowania wierzytelności.
Podział faktoringu ze względu na moment otrzymania zapłaty za sprzedaną wierzytelność
Faktoring można klasyfikować również ze względu na moment otrzymania zapłaty za wierzytelność będącą przedmiotem umowy faktoringowej. W ramach tego podziału wyróżnia się 3 rodzaje faktoringu, a mianowicie:
Faktoring wymagalnościowy
– faktoring wymagalnościowy, w którym faktor wypłaca kwotę wynikającą z faktury dopiero w momencie uregulowania wierzytelności lub w terminie określonym w umowie. Z tego rodzaju faktoringu korzystają najczęściej firmy, którym, bardziej niż na szybkim otrzymaniu płatności, zależy na samym fakcie ściągnięcia należności;
Faktoring dyskontowy
– potocznie zwany przyspieszonym, który charakteryzuje się tym, że przedsiębiorstwo otrzymuje od faktora płatność z tytułu należności już w momencie podpisania umowy faktoringowej. Firma faktoringowa wypłaca pieniądze „od ręki”, ale należność wynikająca z faktury jest pomniejszana o prowizję faktora, która może wynosić nawet kilkadziesiąt procent;
Faktoring zaliczkowy
– faktoring zaliczkowy (awansowy), w którym faktor w momencie podpisania umowy wypłaca zaliczkę na poczet należności wynikającej z faktury. Pozostała kwota jest wypłacana przez firmę faktoringową w momencie uregulowania wierzytelności przez dłużnika. Druga transza zostaje pomniejszona o odpowiednią prowizję naliczoną przez faktora.
Faktoring dla dłużnika – czyli na czym polega faktoring odwrotny?
Jest to szczególny rodzaj tej usługi, który jest kierowany do przedsiębiorstw dokonujących płatności za zakupione produkty lub usługi. Skorzystanie z tego rozwiązania powoduje wydłużenie terminu płatności zobowiązań wobec swoich kontrahentów. Cała operacja polega na podpisaniu umowy faktoringowej, w ramach której faktor spłaca wierzycielowi należność wynikającą z faktury, przejmując jednocześnie jego rolę. Dzięki temu pierwotny wierzyciel szybciej otrzymuje należność, a firma spłaca ją faktorowi w wyznaczonym, znacznie dłuższym terminie.
Podpisanie umowy na faktoring odwrotny umożliwia firmie negocjowanie korzystniejszych warunków umów, czy dodatkowych rabatów cenowych ze względu na błyskawiczne uregulowanie należności.
Faktoring odwrotny jest polecany szczególnie małym i średnim firmom, ponieważ długie oczekiwanie na zapłatę może oznaczać dla nich utratę płynności finansowej, która wiąże się z poważnymi problemami, a w niektórych przypadkach nawet bankructwem.